De bouwsteen des levens
- PDF / 327,434 Bytes
- 2 Pages / 595.276 x 841.89 pts (A4) Page_size
- 30 Downloads / 175 Views
DE BOUWSTEEN DES LEVENS Alle leven is samengesteld uit cellen. Dat weten we nu. Maar dit feit werd pas in de loop van de negentiende eeuw bevestigd, waaronder door microscopische waarnemingen van tanden. door Frank Heynick
H
et woord ‘cel’ in de biologie hebben we te danken aan de Engelse wetenschapper Robert Hooke, laat in de zeventiende eeuw. Zijn microscoop met twee lenzen was lang niet zo krachtig als die ene lens van zijn tijdgenoot Antoni van Leeuwenhoek in Delft. Toch beschreef Hooke als eerste de microscopische structuur van kurk die op een (zonder microscoop zichtbare) bijenraat – of de cellen van een klooster – leek. Hooke had geen vermoeden dat er celstructuren op een veel kleiner niveau waren, en dan niet alleen van kurk. Maar in de loop van de daarna volgende anderhalve eeuw werden de microscopen en technieken steeds verder verfijnd. In Berlijn in de dertiger jaren van de negentiende eeuw beweerde Matthias Jacob Schleiden op basis van de waarnemingen met zijn microscoop dat alle plantenleven uit cellen bestaat met in het midden van iedere cel een kern, ofwel een nucleus.
Kügelchen De jonge medische onderzoeker Theodor Schwann was een goede vriend en buurman van Schleiden. Door hun gesprekken kreeg Schwann het idee dat alle levensvormen uit cellen bestaan. In 1839 publiceerde hij op basis van zijn intensieve waarnemingen Mikroskopische Untersuchungen über die Uebereinstimmung in der Struktur und dem Wachsthum der Thiere und Pflanze. Schwann wijdde
Tekening van Robert Hooke van de cellulaire structuur van kurk (17de eeuw).
50 TANDARTSPRAKTIJK | november 2019
De Amerikaanse medisch-dentaal historicus dr. Frank Heynick heeft meer dan vijfhonderd artikelen en een aantal boeken gepubliceerd. Alvorens in Groningen tot doctor in de geneeskunde te promoveren studeerde hij industriële vormgeving, geschiedenis, taalwetenschap en psychologie. Hij doceert aan de New York University.
daarin zestien pagina’s aan tanden. Zo lezen we bijvoorbeeld over de pulpa: Diese in Länge gezogenen Kügelchen sind nun offenbar zylindrische Zellen. Sie enthaten sehr deutlich an frischen Zähnen den charakteristischen Zellenkern mit seinen Kernkörperchen, und sind sehr änlich den Prismen der Schmeltzmembran [glazuurmembraan]. Das Innere der Pulpa besteht aus runden Zellen, ebenfals mit einem Kern versehen, und zwischen diesen Zellen laufen Gefässe und Nerven Een belangrijke vraag voor de wetenschappers was hoe nieuwe cellen tot stand komen. Aristoteles in OudGriekenland geloofde in spontane generatie: dat sommige eenvoudige maar zichtbare biologische wezens (er waren toen uiteraard geen microscopen) uit nietlevende stof kunnen ontstaan, zoals maden (larven die vliegen worden) uit rottend vlees. Zo’n veronderstelling werd op waarnemingen gebaseerd, niet op gecontroleerd uitgevoerde experimenten.
Tekeningen van Theodor Schwann, vroeg in de 19de eeuw: de cellulaire structuur van tandglazuur (Fig. 3 en 4) en van tandbeen (Fig. 5).
In de loop van de tweede helft van het tweede millennium werden die op waarnemingen gebaseerde wetens
Data Loading...
