De rol van zelfdomesticatie bij de evolutie van de mens
- PDF / 895,442 Bytes
- 12 Pages / 595.407 x 791.041 pts Page_size
- 10 Downloads / 412 Views
Rob Haaxma
Samenvatting Zelfdomesticatie is een uiterst veelzijdig cumulatief biologisch en cultureel proces waarmee de mens al heel vroeg haar eigen evolutie vorm heeft gegeven. De rode draad hierin is de selectie tegen agressie, de behoefte aan veiligheid, sociale tolerantie, de intentie tot samenwerking en het gemak waarmee we van elkaar leren. Dit proces begint met de evolutie van habituele tweevoetigheid omstreeks zes miljoen jaar geleden. Dit luidt een radicale verandering in van het voortplantingsgedrag, de emotionaliteit, het uiterlijk en het sociaal leervermogen. Dat laatste schept de voorwaarde voor de ontwikkeling van technische en communicatieve vaardigheden en gaat gepaard met een exceptionele groei van de hersenen. Hieruit vloeit een samenleving voort, zoals we die nu kennen. Trefwoorden selectie tegen agressie · domesticatiesyndroom · neurale lijst · Williams-syndroom · sociale hersenhypothese · relaxte genetische controle · taal · juvenilisatie · prefrontale cortex
Inleiding De mens is een geboren groepsdier die een sterke neiging heeft tot paarvorming, en tevens streeft naar een vreedzame omgang met niet-verwanten. Verder bezit de mens taalvermogen en opvallend grote hersenen in verhouding tot het lichaam. Dit respectabele lijstje onderscheidt hem van alle andere primaten en vormt de kern van het proces van menselijke zelfdomesticatie. Hoe werd daar ooit de basis voor gelegd? Betoogd zal worden dat er een kluwen van oorzaken en gevolgen werkzaam was. Daarvoor pleit het complex aan biologische veranderingen, die volgden toen onze verre voorouders habitueel rechtop gingen lopen. Gefocust R. Haaxma () Groningen, Nederland e-mail: [email protected] https://doi.org/10.1007/s12474-020-00260-5 Published online: 7 September 2020
wordt op de gevolgen daarvan voor de voortplanting, de emotionaliteit, het uiterlijk, sociaal leren, de taal en de ontwikkeling van de hersenen. Deze gevolgen zijn evenzo onderdeel van het proces van zelfdomesticatie. De grote implicaties die het rechtop lopen heeft voor de functie van de bovenste ledematen, de ontwikkeling van gebarentaal en het gereedschapsgebruik worden slechts terloops genoemd. Dit essay gaat niet alleen over de mens. Voor een beter begrip in onderliggende mechanismen zullen vergelijkingen met het domesticatiefenomeen bij dieren niet geschuwd worden.
Neuropraxis 2020; 24
Mensachtigen Rechtop lopen eerst, de selectie tegen agressie volgt vanzelf Agressieve individuen, die veel stress veroorzaken, zouden al heel vroeg in de menselijke lijn minder kans hebben gehad om zich voort te planten. De vruchtbare periode van de vrouw, ook wel de oestrus genoemd, en haar ontvankelijkheid voor seks spelen in dit scenario een centrale rol, zoals uitgewerkt door de Amerikaanse evolutiebioloog Richard O. Prum in zijn boek The Evolution of Beauty. Om de impact daarvan voor de vroege evolutie van de mens te begrijpen, schetst hij eerst de situatie bij mensapen waarmee de mens een gemeenschappelijke voorouder deelt [1]. Van de menstruele cyclus is de oestrus de enige perio
Data Loading...
