'Empathie is een instrument'
- PDF / 292,597 Bytes
- 5 Pages / 595.276 x 841.89 pts (A4) Page_size
- 2 Downloads / 189 Views
‘Empathie is een instrument’ R o l f B l i j l ev en, C ha r l e s L e m m e r s , R e y n o u t v a n Wa nro ij Prof. Hjalmar van Marle (1950), emeritus hoogleraar forensische psychiatrie aan het Erasmus Medisch Centrum en de Erasmus School of Law, leidde op verzoek van het Openbaar Ministerie het forensisch psychiatrisch vooronderzoek in de Marque-zaak. Dit betrof een grootschalige uitkeringsfraude die uiteindelijk leidde tot strafvervolging van twee psychiaters en herbeoordeling van een kleine 200 WIA- of PGB-kandidaten met geveinsde psychiatrische klachten. Voor dit themanummer over waarheidsvinding sprak TBV met hem over goede en slechte instrumenten en de kunst en kunde van het vak.
Hoe bereik je optimaal resultaat in psychiatrisch onderzoek? Structuur en tijd. Ik neem twee tot tweeënhalf uur de tijd voor een expertise. Structuur wil zeggen dat je begint met de heteroanamnese: je bestudeert het geval vóórdat je de patiënt ziet. Je moet namelijk weten wat er over die patiënt bekend is, want je moet hem kunnen confronteren met de eventuele inconsistenties in zijn verhaal. En ook al ben je gerechtelijk rapporteur en dus geen genezer, in de eerste plaats blijf je arts. Je moet respect en empathie tonen voor degene die je onderzoekt en de regels van de kunst in acht nemen. Dus niet afblaffen, suggereren of insinueren. Je hebt mogelijk te maken met een patiënt en die moet je met alle egards behandelen. De medische attitude staat voor mij voorop. Dient de factor tijd puur voor de zorgvuldigheid of ook voor het vaststellen van inconsistentie? Allebei. Met structuur benut je de tijd zo goed mogelijk. Je bestudeert de zaak vooraf om je pijlen te kunnen richten en je wilt ook weten of het verhaal van de patiënt consistent is. Dingen als persoonlijkheid, frustratietolerantie, geheugenstoornissen, daar kom je pas na een uur of anderhalf praten achter. Want dan pas kun je teruggrijpen op wat er eerder is gezegd, dan pas vertellen ze iets wat ze bijvoorbeeld eerst hebben ontkend. Je moet doorvragen tot de details en je moet niet direct tevreden zijn met de antwoorden. Door tijd te nemen zie je de pathologie in de spreekkamer zelf, zodat het een objectief gegeven wordt in plaats van een anamnestisch verhaal.
14
Een verdachte van moord en doodslag in strafrechtelijk onderzoek spreekt ten faveure van zichzelf – je bent wel een erge masochist als je alles klakkeloos bekent. In mijn gespreksvoering ga ik tot aan het detail toe. Met name zedendelinquenten hebben vaak een trigger in een heel klein detail, waardoor ze in gedachten aan iemand blijven kleven, bijvoorbeeld het onderbroekje van een kind. Wat was het luxerend moment en vooral: waarom toen? Wat speelde er nog meer dan het misdrijf zelf? Empathie is heel belangrijk. Je verplaatst je in de persoon van de ander, ook gevoelsmatig. Want als je dat doet, dan kun je ook kritische vragen stellen nadat je weer afstand hebt genomen: als dit zo is, als je dat zo voelt, waarom doe je dát dan? Iemand met PTSS bijvoorbeeld: als je weet dat je geprikkeld wordt door bruiloften en par
Data Loading...
