De Pellagra-pandemie
- PDF / 1,549,027 Bytes
- 2 Pages / 595.276 x 841.89 pts (A4) Page_size
- 22 Downloads / 121 Views
DE PELLAGRAPANDEMIE Ruim een eeuw geleden overleden zo’n honderdvijftigduizend mensen met als symptomen opgezwollen mondvlies en ruwe tongen. De medici braken zich het hoofd wat daarvan de oorzaak kón zijn. door Frank Heynick
I
n de tachtiger jaren van de 19e eeuw waren zo’n honderdduizend mensen in Noord-Italië slachtoffer van de ziekte die men ‘pellagra’ noemde. Opvallend voor de artsen was wat zich in de mond van de patiënten afspeelde. Maar daar bleef het niet bij. Zoals een vooraanstaande Engelse arts schreef: ‘The aphorism “raw red tongue, raw red gut” may contain more than a grain of truth; the tongue may be regarded as a mirror of the stomach and intestines … a similar condition is seen in pellagra.’ Het ging bij pellagralijders verder dan diarree: ook dermatitis, dementie, en bij zo’n vier van de tien gevallen het allerergste: het vierde d-‘symptoom’, de dood.
Vlieg Wat was de etiologie van pellagra? De crisis deed zich voor in een tijd van razendsnelle doorbraken op het gebied van overdraagbare ziekten, de bepaling van de verantwoordelijke bacteriën, fungi, en (nog niet onder de optische microscopen te zien) virussen en hun manier van verspreiding. Een vooraanstaande Italiaanse medicus, Luigi Sambon, poneerde dat vliegen in de omgeving van waterstromen de vectoren van pellagra waren en dat het micro-organisme een protozoön of trypanosoom was. De Italiaanse psychiater Cesar Lombroso (beroemd als grondlegger van de criminologie, maar ook op andere gebieden actief) stelde dat de boosdoener een fungus was die in aangetaste maïs een gif uitscheidde.
Ruwe, gezwollen tong en dermatitis bij pellagra.
40 TANDARTSPRAKTIJK | september 2020
De Amerikaanse medisch-dentaal historicus dr. Frank Heynick heeft ruim vijfhonderd artikelen en een aantal boeken gepubliceerd. Alvorens in Groningen tot doctor in de geneeskunde te promoveren studeerde hij industriële vormgeving, geschiedenis, taalwetenschap en psychologie. Hij doceert aan de New York University.
In het eerste decennium van de twintigste eeuw ging pellagra globaal. In de VS, vooral in de zuidelijke staten, werden artsen met talloze mensen geconfronteerd met opgezwollen mondvlies, ruwe tongen en de andere ‘dsymptomen’. In 1912 stelde de New York Post-Graduate Medical School een commissie in om de pellagracrisis in het zuiden te onderzoeken. De commissieleden konden geen specifiek micro-organisme als verwekker ontdekken. Maar ze waren van mening dat een vlieg de vector was. Op federaal niveau bestond de Marine Hospital Service, die later de US Public Health Service zou worden. Deze dienst kreeg in 1914 van het VS Congres de opdracht pellagra te onderzoeken. De surgeon-general, het hoofd van de dienst, gaf die taak aan Joseph Goldberger.
Maïs De toen 40-jarige dr. Goldberger was het jongste kind in een groot gezin dat in 1883 uit Oost-Europa naar de VS was geëmigreerd. Hij studeerde aan de Stedelijke Universiteit van New York en vervolgens aan de faculteit
Dr. Joseph Goldberger (midden) voert een voedingsproef uit in een weeshuis in Mississippi.
Zwarte-ton
Data Loading...
