De rol van het microbioom in ziekte en gezondheid

  • PDF / 150,432 Bytes
  • 10 Pages / 439.37 x 666.142 pts Page_size
  • 26 Downloads / 210 Views

DOWNLOAD

REPORT


Samenvatting U kunt er niet meer om heen, het microbioom (de bacteriën, gisten en virussen die wij bij ons dragen) van de darm staat volop in de belangstelling. Hoewel een verstoring van de darmflora duidelijk is gekoppeld aan het ontstaan van hardnekkige en terugkerende infectieziekten zoals Clostridium difficile, wordt het ook in toenemende mate duidelijk dat een verstoring van de darmflora ook samenhangt met een scala aan chronische aandoeningen als diabetes mellitus (zowel type 1 als type 2), obesitas, allergieën en auto-immuunziekten. Of hierbij sprake is van een kip- of eiverhaal, wordt in toenemende mate duidelijk.

Inleiding Het microbioom, de verzameling van bacteriën, schimmels, gisten en virussen die wij in en op ons lichaam dragen, bestaat volgens de meest recente schattingen waarschijnlijk uit evenveel cellen als humane cellen.1 De samenstelling van het microbioom is sterk individueel verschillend, het heeft zich aangepast aan specifieke leefomgevingen (niches) die het menselijk lichaam biedt. De meeste micro-organismen leven in de (dikke) darm. Dit overzicht zal hoofdzakelijk nieuwe inzichten in rol van de zogeheten darmflora in chronische ziekten bespreken. Doorgaans leven wij in symbiose met deze micro-organismen, waarbij wij het microbioom van voedsel voorzien, en het microbioom talloze metabolieten produceert die vele, nog grotendeels onbegrepen, functies uitvoeren in ons lichaam. Een andere belangrijke functie van het ­microbioom is het verdringen van pathogene micro-organismen. Een verstoring van de samenstelling van het microbioom wordt dysbiosis genoemd en kan tot infecties leiden. In toenemende mate wordt het microbioom echter ook met tal van chronische ziekten geassocieerd. We zouden kunnen stellen dat aan de ontdekking van het microbioom een Nederlands tintje zit. Antoni van Leeuwenhoek beschreef met zijn microscoop als eerste de talloze microscopische wezens die hij in een preparaat van zijn eigen mond aantrof.2 Daarna bleef het enige tijd stil rond het microbioom. Door twee 5

grote ontwikkelingen is onderzoek naar het microbioom in stroomversnelling gekomen. Door veelvuldig gebruik van antibiotica is er een aantal ziektebeelden naar voren gekomen die gelinkt zijn aan verstoring van het microbioom. Het meest bekende voorbeeld, in ieder geval voor de internist en MDL-arts, is de gevreesde diarree, veroorzaakt door Clostridium difficile. Daar waar het herhaaldelijk behandelen van deze bacterie met antibiotica vaak leidt tot het steeds weer terugkeren van deze aandoening, werd er gezocht naar een alternatieve behandeling, waarbij getracht werd de natuurlijke darmflora, veelal weggevaagd door eerder antibiotica gebruik, weer in ere te herstellen. Hierbij werd uiteindelijk gegrepen naar ontlasting van gezonde donoren, in de vorm van een fecale microbiota transplantatie (FMT). In de volksmond wordt deze behandeling ook wel de poeptransplantatie genoemd. Een van de belangrijke studies gepubliceerd in de New England Journal of Medicine (NEJM) werd in Nederland uitgevoerd en vroegtijdig stopgezet