Een salutogene visie op gezondheid
- PDF / 75,392 Bytes
- 1 Pages / 595.276 x 841.89 pts (A4) Page_size
- 24 Downloads / 257 Views
Een salutogene visie op gezondheid Lenneke Vaandrager 1
Salutogenese richt zich niet op hoe ziektes ontstaan (pathogenese) maar gaat op zoek naar de oorsprong van gezondheid. Antonovsky is de grondlegger van de salutogenese en in deze bijdrage voor Spectrum doe ik een poging zijn visie op gezondheid te belichten.
Gezondheid en ziekte Eens in de drie maanden komt Bengt Lindstro ¨m (Professor of Salutogenesis, Trondheim, Noorwegen) bij onze Leerstoelgroep Gezondheid en Maatschappij op bezoek. We bespreken dan lopend onderzoek, nieuwe ideee¨n voor projecten en we voeren inhoudelijke discussies. Sinds 1994 is hij bezig met de verdere onderbouwing van het werk van Aaron Antonovsky.1 Bij zijn laatste bezoek in januari 2013 vroeg hij zich af waarom er toch zoveel woorden met gezondheid in omloop zijn zoals gezondheidsvaardigheden, gezondheidssysteem en gezondheidswinst waarbij er wel wordt nagedacht over de betekenis van ‘vaardigheden’, ‘systeem’ en ‘winst’ maar minder over de betekenis van ‘gezondheid’. Het gevolg is dat ‘gezondheidsvaardigheden’ vooral gaan over omgaan met ziekte of het gesprek met de arts en dat we bij het woord ‘gezondheidssysteem’ al snel denken aan ziekenhuizen en dokters. Type het woord ‘gezondheidswinst’ in bij Google en je krijgt 70.300 hits die vooral gaan over de gezondheidszorg, patie¨nten en een gezonde leefstijl. Je zou bij het woord ‘gezondheidswinst’ ook kunnen verwachten dat het gaat over kwaliteit van leven, sociale cohesie of geluk.
Salutogenese en pathogenese Aaron Antonovsky, de grondlegger van de salutogenese, vroeg zich ook af waarom de meeste belangstelling uitgaat naar ziekte als we het over gezondheid hebben.2 Kenmerkend voor het werk van Antonovsky is zijn overtuiging dat het bestuderen van ziekte iets anders is dan gezondheid of welbevinden. Hij typeerde ziekte als een concept van betekenis voor de medici, omdat mensen ermee in twee categoriee¨n kunnen worden verdeeld: ziek of niet ziek. Bij gezondheid is er echter meer sprake van een continuu ¨m met aan het ene uiteinde ‘afwezigheid van gezondheid’ (dus niet ziekte!) en aan het andere uiteinde ‘totale gezondheid’. Iedereen is ergens op dit continuu ¨m gepositioneerd en kan bewegen in de pathogene of salutogene richting. Gezondheid zag hij dus als een beweging langs dit continuu ¨m. Deze beweging kan veroorzaakt worden door zogenaamde stressoren: vervelende gebeurtenissen zoals het verliezen van een baan of een (levensbedreigende) ziekte. Deze stressoren zijn een gegeven in het leven, we hebben immers niet alles in het leven onder controle. Onder invloed van deze stressoren kan
1
men onder druk komen te staan en in de richting van ‘afwezigheid van gezondheid’ (de pathogene richting) bewegen of een manier vinden om hier mee om te gaan en in de salutogene richting bewegen. Naast stressoren kun je ook denken aan het tegenovergestelde van stressoren: bijvoorbeeld een veilige gezinssituatie waarin jongeren leren zelfstandig te worden, een baan waarin kwaliteiten goed tot hun recht komen of een gezellige buurt waar men voor elka
Data Loading...
